Leestips van Chrisjan van Marissing

Een van de parels die ik uit mijn jonge jaren heb meegenomen is het boek ‘De sneeuwluipaard’ (1978) van de amerikaanse auteur Peter Matthiessen.
Het boek bevat het relaas van een barre voettocht van 400 kilometer door de Himalaya. Matthiessen reist samen met een zoöloog naar de Kristalberg, hoog op het Tibetaans plateau, een heilige plek voor Boeddhisten. Zijn vrouw is kort daarvoor gestorven na een uitputtend ziekbed. De zoöloog is op zoek naar de bahral, het blauwschaap, voor onderzoek naar hun gedrag in de bronsttijd.

Matthiessen beschrijft de tocht nauwkeurig, met intense aandacht voor alles wat hij ziet en beleeft. Hij is Zen-boeddhist en dat blijkt uit zijn serene toon en het beschouwende karakter van zijn verhaal.
‘Hoe had ik kunnen zeggen dat ik de geheimen van de bergen wilde ontsluieren, op zoek naar iets dat nog onbekend was en dat net zoals de yeti misschien, juist door het zoeken ernaar onvindbaar zou blijven.’

Toen twee jaar geleden een boek uitkwam van Sylvain Tesson met als titel ‘De sneeuwpanter’ was ik dan ook meteen nieuwsgierig naar het verhaal van deze stoere fransman en naar zijn ervaringen met dit mythische dier.
Ook deze Sylvain Tesson reist door de Tibetaanse Himalaya en ook hij is niet bang voor barre omstandigheden. Dat had hij al bewezen met zijn winterse verblijf aan het Baikalmeer ( ‘Zes maanden in de Siberische wouden’, 2011), en in een groot aantal andere avonturen die hij in zijn boeken heeft beschreven. Zijn expeditie telt vier reisgenoten waaronder een beroemde natuurfotograaf (Vincent Munier) die in het gebied de sneeuwpanter wil vastleggen op zijn camera’s. De sneeuwpanter is een schuw dier dat zelden is waargenomen door mensen. Munier heeft een grenzeloos uithoudingsvermogen en bezit het vermogen om zichzelf onzichtbaar te maken en het geduld om onbeweeglijk af te wachten tot eindelijk het dier verschijnt dat hij wil fotograferen. Ook het boek van Tesson bevat prachtige natuurobservaties. Ook hij bespiegelt: over de onderlinge verhoudingen tussen de expeditieleden of over de teloorgang van de aarde, waaruit je proeft dat het een halve eeuw later is geschreven dan dat van Matthiessen.

Het is een groot genoegen om met deze mannen op reis te gaan en ze te volgen op hun tocht over het dak van de wereld. Inmiddels zijn er talloos veel wandelboeken en is ‘zoektocht’ ook als metafoor een veel gebruikt woord in flapteksten achter op een boek. Maar de extreme ontberingen waar deze kerels zich aan onderwerpen zijn echt van andere orde.

Bij vergelijking van deze twee blijft het boek van Matthiessen mij het liefst. Hij blijft zelf meer op de achtergrond in het verhaal en is eerlijker in zijn introspectie en daarmee ontroert hij me. In contrast hiermee is Tesson toch meer de macho die je er van verdenkt onderweg al weer naar zijn volgende avontuur uit te kijken en voor zichzelf op de loop te zijn. Lees en oordeel zelf!

Chrisjan van Marissing

Peter Matthiessen, De sneeuwluipaard, uitgeverij Karnak, 9789063500146
286 pag. paperback, € 24,90

Sylvain Tesson, De sneeuwpanter, uitgeverij Arbeiderspers, 9789029542609
188 pag., paperback, € 21,99